چند سالی است که فعالیت در بازار سودآور کریپتوکارنسی صرفا به ترید و سرمایه‌گذاری بر روی ارزهای رمزپایه منحصر نشده است و روزانه شاهد ظهور روش‌های جدید کسب درآمد دیفای هستیم که یکی از این روش‌های کسب درآمد، استیک کردن (Staking) ارز دیجیتال است. از استیک کردن ارزهای دیجیتال عموما به عنوان قدیمی‌ترین شیوه کسب درآمد غیرفعال یاد میشود که با تغییر الگوریتم اجماع اتریوم از اثبات کار (Proof of Work) به اثبات سهام (Proof of Stake) بیش از پیش مورد توجه فعالان حوزه رمزارزی قرار گرفت. برای آن که بتوانید از این روش برای کسب درآمد بهره ببرید، لازم است در قدم اول با مفاهیم پایه آن آشنا شده و سپس به سراغ آموزش‌های اصلی آن بروید. اگر به دنبال آشنایی با مفهوم استیک کردن و مزایای آن هستید، مطالعه این مقاله را از دست ندهید.
آشنایی با مفهوم استیکینگ
شبکه‌های بلاک‌چینی به منظور بهبود امنیت خویش و جلوگیری از هرگونه هرج‌ومرج احتمالی به دلیل اعمال سلایق ولیدتورها و ماینرها به سراغ استفاده از پروتکل‌های اجماع مختلفی رفته‌اند. به عنوان مثال در بلاک‌چین بیت کوین از پروتکل اجماع اثبات کار (PoW) استفاده شده است که برای پیاده‌سازی آن بر روی یک شبکه بلاک‌چینی به ماین و استخراج ارزهای دیجیتالی نیاز داریم. انجام فرآیند ماینینگ با کمک دستگاه‌هایی با توان پردازشی بالا و بسیار گران‌قیمت صورت می‌پذیرد و به وسیله این دستگاه‌هاست که ماینرها و استخراج‌کنندگان قادر هستند مسائل پیچیده ریاضی را حل کرده و بلاک‌های جدید را به شبکه اضافه نمایند.
در نقطه مقابل پروتکل اجماع اثبات کار، الگوریتم اجماع اثبات سهام (PoS) قرار گرفته است و شبکه بلاک‌چین اتریوم از این الگوریتم برای بهبود امنیت و همچنین تائید بلاک‌های جدید بهره می‌برد. در این الگوریتم همه چیز به سپردهگذاری و استیک کردن دارایی کاربران گره خورده است و هرچه کاربری مقدار دارایی بیشتری را قفل نماید، به همان میزان از حق مشارکت بیشتری در اعتبارسنجی‌های شبکه و دریافت پاداش شبکه برخوردار خواهد بود.
در پاسخ به سوال استیک کردن چیست؟ می‌توان در یک کلام آن را فرآیندی معرفی نمود که در طول آن دارایی کاربر در شبکه قفل شده و در ازای آن پاداشی به کاربر تعلق میگیرد و این پاداش دریافتی به عوامل مختلفی بستگی خواهد داشت که اصلی‌ترین پارامترهای دخیل در محاسبه آن عبارتند از:
- مدت زمان استیکینگ و سپردهگذاری
- مقدار دارایی قفل شده
- نوع شبکه
نگاهی به تاریخچه استیکینگ (Staking)
استفاده از پروتکل اثبات سهام یا همان استیک کردن ارزهای دیجیتالی، اولین بار در سال 2021 و به وسیله اشخاصی به نام‌های اسکات نادل (Scott Nadel) و سانی کینگ (Sunny King) صورت گرفت و اولین ارز دیجیتالی که از این پروتکل برای اجماع بهره برد، پیرکوین (Peercoin) نام دارد. در سال‌های اولیه ظهور ارزهای رمزپایه به دلیل آن که بلاک‌چین بیت کوین از الگوریتم PoW برای اجماع بهره برده بود، بسیاری از پروژه‌های رمزارزی جدید و شبکه‌های بلاک‌چینی نیز به سمت استفاده از الگوریتم اثبات کار رفته بودند و کسب درآمد از طریق استیک کردن در آن سال‌ها چندان معنی نداشت و موضوعاتی همچون این که استخراج ارز دیجیتال با موبایل و بهترین ماینرها برای استخراج ارزهای دیجیتال مورد توجه کاربران قرار گرفت.
طبیعتا هیچ فردی دوست نداشت که سودهای کلان ماین و استخراج ارزها را رها کرده و به سراغ استیکینگ آید، البته این که کلیه ارزهای دیجیتالی برتر و ارزشمند بر روی الگوریتم PoW بنا شده بودند نیز چندان بی‌تاثیر نبود! اما با گذشت زمان و روشن شدن محدودیت‌های الگوریتم اثبات کار و همچنین انتقادات زیست محیطی وارده بر آن، بسیاری از شبکه‌های بلاک‌چینی با نفوذ بالا نظیر اتریوم، تغییر مشی داده و به سراغ الگوریتم اثبات سهام رفتند که مقرون به صرفه‌تر بود. از آن تاریخ، استیک کردن رمزارزها نیز در کنار خرید ارز دیجیتال و استخراج ارزهای رمزپایه به عنوان روشی برای کسب درآمد از دنیای کریپتو معرفی گردید.
نحوه محاسبه سود استیکینگ
یکی از سوالات مهمی که در معرفی استیک کردن ارزهای دیجیتال باید به آن پاسخ داده شود به مسئله سود استیکینگ مربوط میشود. برای محاسبه این سود باید با نرخ سود سالانه (Annual Percentage Yield) که با نام اختصاری «APY» از آن یاد میشود، آشنا باشید. این نرخ به سه عامل کلیدی نوع، تعداد ارزهای رمزپایه و مدت زمان استیک کردن گره خورده است. در محاسبه نرخ سود سالانه باید توجه داشته باشید که این سود با درصد محاسبه خواهد شد و هرچه تعداد ارز دیجیتال بیشتری را به استیکینگ اختصاص دهید و مدت زمان سپردهگذاری نیز طولانی‌تر باشد، به همان میزان سود سالانه بیشتری دریافت خواهید کرد. برای درک بهتر نحوه محاسبه سود استیک کردن ارزهای دیجیتالی به مثال زیر توجه کنید:
تصور کنید که قصد دارید ارز ترون (TRX) را در کیف پول تراست ولت (Trust Wallet) استیک نمائید. میزان APY ترون در این کیف پول رمزارزی حدودا 3.50 الی 5 درصد در نظر گرفته شده است؛ حال اگر ما نرخ سود سالانه را حدودا 5 درصد در نظر بگیریم، این بدان معنا خواهد بود که سود شما از استیکینگ برمبنای قیمت لحظه‌ای رمزارز ترون در سال، 5 درصد خواهد بود.
اگر قیمت ترون چیزی در حدود 0.077 دلار باشد و کاربری بخواهد هزار ترون را استیک و سپردهگذاری نماید؛ در چنین حالتی، در طول یک سال 50 ترون سود دریافت می‌کنید که با توجه به قیمت ترون چیزی در حدود 3.85 دلار خواهد بود. حال برای محاسبه سود ماهیانه و روزانه استیک کردن ترون کافیست این رقم را بر 12 و 365 تقسیم کنید. البته توجه داشته باشید که ما در این مثال قیمت ارز ترون را در طول یک سال ثابت در نظر گرفتیم که در عمل قطعا چنین نخواهد بود.
روش‌های استیک کردن ارز دیجیتال
به طور کلی سه روش برای استیک کردن ارزهای دیجیتالی وجود دارد که باید متناسب با نوع پلتفرم سپردهگذاری و میزان سرمایه در نظر گرفته شده برای چنین کاری، یکی از این سه روش زیر را انتخاب کنید:
- استیک کردن به روش سرد (Cold Staking): اگر قصد استیک کردن حجم بالایی از دارایی‌های دیجیتالی خود را دارید، باید به سراغ استیکینگ به روش سرد بروید. در این روش از استیک رمزارزها، ارز دیجیتال در کیف پولهای سرد و آفلاین قفل شده و تا زمانی که این دارایی‌ها در این کیف پول باقی بمانند، در ازای آن سود دریافت خواهید کرد و هر زمانی که بخواهید می‌توانید دارایی‌های خود را از حالت استیکینگ خارج کنید. طبیعتا با توجه به امنیت فوق‌العاده بالای کیف پولهای سرد نظیر لجر، نگرانی از بابت هک و سرقت رمزارزهای خود نخواهید داشت.
- استیک کردن به روش قفل شده (Locked Staking): در این روش باید دارایی دیجیتالی خود را در کیف پول صرافی رمزارزی استیک کنید و محاسبه سود در این روش به صورت روزانه خواهد بود؛ نتیجه این امر چیزی جز آزادی عمل کاربران و اختیار آنها در خارج کردن دارایی خود از حالت سپردهگذاری نخواهد بود و هر زمانی که بخواهید می‌توانید اصل دارایی‌های دیجیتالی خود را به همراه سود آنها دریافت کنید. البته ناگفته نماند که برخی از کیف پول‌ها مدت زمان معینی را برای استیک کردن ارزهای دیجیتالی در نظر می‌گیرند که امکان برداشت رمزارزهای سپردهگذاری شده زودتر از این زمان وجود نخواهد داشت.
- استیک کردن به روش منعطف (Flexible Staking): این امکان عموما در کیف پولهای داغ و نرم‌افزاری در اختیار کاربران قرار گرفته است و به دلیل آن که کاربران به هنگام استفاده از آن امکان برداشت دارایی و ترید را دارند، غالبا میزان سود کمتری در مقایسه با سایر روش‌های استیک کردن ارز دیجیتال دارد.
پلتفرم‌های مورد نیاز برای استیکینگ
بهترین پلتفرمهایی که برای استیک کردن ارزهای رمزنگاری شده مورد استفاده قرار می‌گیرند، صرافیهای رمزارزی و کیف پول‌ها هستند که البته پیش از انتخاب آنها باید تحقیقات جامعی را در ارتباط با نرخ سود سالانه، کارمزد دریافتی، دوره پرداخت پاداش، میزان نقدینگی موجود در استخرهای نقدینگی و تعداد رمزارزی که این پلتفرم برای سپردهگذاری از آن پشتیبانی می‌کند، انجام دهید. یکی از بهترین کیف پولهای برای استیک کردن ارزهای دیجیتالی، تراست ولت است که به دلیل برخورداری از رابط کاربری بسیار ساده و جالب برای کلیه کاربران و حتی آن دسته از افرادی که چندان اطلاعاتی در ارتباط با استیک رمزارزها ندارند نیز می‌توانند به راحتی از امکانات آن بهره‌مند شده و به کسب سود بپردازد.
| بهترین کیف پولهای ارز دیجیتال برای استیک کردن ارز دیجتال | ||
| اتمیک ولت (Atomic) | متامسک (MetaMask) | تراست ولت (TrustWallet) |
| گواردا (Guarda) | لجر (Ledger) | کوینومی (Coinomi) |
صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) نیز از مهم‌ترین پایگاه‌های استیک کردن ارزهای دیجیتالی به شمار می‌روند و از دیرباز استیکینگ به بخش اصلی این صرافی‌ها تبدیل شده و کاربران در کنار دریافت وام و ییلد فارمینگ از آن برای کسب سود کمک می‌گیرند.
| برترین صرافیهای غیرمتمرکز برای استیکینگ | |
| پنکیک سواپ (PancakeSwap) | یونی سواپ (UniSwap) |
| سوشی سواپ (SushiSwap) | لیدو استیکینگ (Lido) |
در نقطه مقابل صرافیهای غیرمتمرکز، صرافیهای متمرکز (Centralized Exchange) قرار گرفته که به دلیل قدمت بالاتر در بحث تنوع ارزهای دیجیتالی در حوزه استیکینگ، حرف برای گفتن بسیار دارند! مهم‌ترین صرافیهای متمرکز فعال در حوزه استیک کردن رمزارزها را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید:
| نام صرافی | تعداد ارزی که امکان استیک نمودن آن وجود دارد |
| صرافی بایننس (Binance) | پشتیبانی از بیش از 7 ارز دیجیتالی برای استیکینگ |
| صرافی کراکن (Kraken) | پشتیبانی از بیش از 50 ارز دیجیتال برای استیکینگ |
| صرافی کوکوین (KuCoin) | پشتیبانی از 16 ارز دیجیتال برای استیکینگ |
| صرافی کوینکس (CoinEx) | پشتیبانی از 10 کوین برای استیکینگ |
ریسک‌های استیکینگ ارز دیجیتال
مارکت ارز دیجیتال همواره به دلیل ماهیت نوظهور خویش با ریسک‌هایی همراه بوده و به وضوح می‌توان این مورد را در روش‌های کسب درآمد غیرفعال آن نیز مشاهده نمود. از اصلی‌ترین ریسک‌های موجود در مسیر استیک کردن ارزهای دیجیتالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انتخاب ولیدیتور نامعتبر:
ولیدتورها در شبکه‌هایی که از الگوریتم PoS استفاده می‌کنند، وظیفه تائید تراکنش‌ها را برعهده گرفته‌اند. برای آن که کاربری بتواند نقش ولیدیتور را در شبکه ایفا نموده و به یک نود تبدیل شود، لازم است مقدار زیادی از ارز دیجیتال را در اختیار داشته باشد و حال آن که بسیاری از کاربران 32 اتر را با توجه به ارزش بسیار بالای ان در اختیار ندارند و به سراغ ولیدیتورها می‌روند و با اعطای ارزهای دیجیتالی تلاش می‌کنند تا سود آنها شریک شوند و در صورتی که ولیدیتور مورد نظر در شبکه تخلفی انجام دهد، کاربران استیک کننده این ولیدیتور نیز نه تنها سودی دریافت نمی‌کنند، بلکه جریمه خواهند شد. (این مورد را می‌توان در آفلاین شدن ولیدیتور به وضوح مشاهده کرد.) - قفل شدن دارایی:
یکی از ریسک‌های دیگر استیک کردن ارز دیجیتال به بحث قفل شدن دارایی‌ها در استخرهای تامین نقدینگی مربوط میشود و کاربران باید به منظور استیک کردن دارایی‌های خود باید متناسب با زمان‌های تعیین شده، ارز دیجیتال را در این پلتفرم قفل نمایند؛ در نتیجه کاربر در طول این مدت هیچگونه دسترسی به دارایی‌های خویش نخواهد داشت. حال تصور کنید که بازار با یک روند نزولی و ریزشی شدیدی مواجه شده، طبیعتا کاربری که توان برداشت دارایی و فروش آن را نداشته باشد از چنین روندی ضرر خواهد کرد. - متمرکز شدن شبکه:
هرچند که استیک کردن ارز دیجیتال به خودی خود می‌تواند نتایج خوبی را در زمینه مقیاس‌پذیری برای شبکه‌های بلاک‌چینی به ارمغان آورد؛ اما از سوی دیگر می‌تواند تهدیدی برای رسالت اصلی این شبکه‌ها تمرکززدایی است، باشد. آن دسته از پروژه‌هایی که میزان نقدینگی کمتری دارند، حق مشارکت در اعتبارسنجی‌ها را به آن دسته از کاربرانی اعطا می‌کنند که دارای سپرده بیشتری در شبکه هستند. هرچه سپرده بیشتر باشد به همان میزان سهم کاربر در اعتبارسنجی نیز افزایش پیدا می‌کند که چنین امری تمرکززدایی این شبکه‌ها را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. - احتمال هک شدن پلتفرم‌های استیکینگ:
این روزها پلتفرم‌های DeFi فعال در حوزه استیکینگ همواره مورد تعرض هکرها قرار می‌گیرند و بخش قابل توجهی از سرمایه استیک‌کنندگان در طول این حملات هکری به سرقت می‌رود. طبیعتا در صورتی که پلتفرم استیکینگ انتخابی شما از پروتکل‌های امنیتی بالایی برخوردار نباشد، بجای کسب سود از استیک کردن چیزی جز ضرر عایدتان نخواهد شد.
بهترین ارزهای دیجیتالی برای استیک کردن
مسلما نمی‌توان کلیه ارزهای دیجیتالی را استیک نمود و از این طریق به کسب سود رسید؛ عموما استیکینگ ارزهای دیجیتالی به آن دسته از رمزارزهایی محدود شده که شبکه بلاک‌چینی آنها از الگوریتم اثبات سهام (PoS) بهره می‌برند. از سوی دیگر نیز باید توجه داشته باشید که بسیاری از این ارزهای دیجیتالی نیز به دلیل عدم برخورداری از نقدینگی و اعتبار بالا گزینه خوبی برای استیک کردن نیستند! به طور کلی اطلاعات جزئی بهترین ارزهای دیجیتالی برای استیک کردن را می‌توان در جدول زیر مشاهده نمود:
| نام ارز دیجیتال | میانگین سود به درصد | ارزش بازار به دلار | میانگین کارمزد به درصد |
| اتریوم (ETH) | 4.8 تا 6 | 269.7 میلیارد | 9.43 |
| پولکادات (DOT) | 14 تا 16 | 8.7 میلیارد | 6.36 |
| کاردانو (ADA) | 3.5 تا 5 | 20 میلیارد | 4.39 |
| کازماس (ATOM) | 20 تا 22 | 4.1 میلیارد | 7.29 |
البته ناگفته نماند که علاوه بر ارزهای دیجیتالی فوق، رمزارزهای دیگری همچون ترون (TRX)، پالیگان (MATIC)، سولانا (SOL)، بایننس کوین (BNB)، انکر (ANKR) و مینا (MINA) نیز گزینه خوبی برای سپردهگذاری و استیک کردن هستند.
نقاط قوت و ضعف استیکینگ
پیش از آن که بتوانید به تصمیمی منطقی در ارتباط با استیک کردن دارایی‌های دیجیتالی خود یا عدم سپردهگذاری آنها دست پیدا کنید ضرورت دارد که آگاهی کاملی از ویژگی‌های مثبت و منفی این نوع خاص از کسب درآمد غیرفعال از دنیای کریپتوکارنسی داشته باشید. به طور کلی نقاط قوت و محدودیت‌های استیک کردن ارزهای رمزپایه به شرح زیر هستند:
| مزایا | معایب |
| امکان کسب سود در کنار هولد طولانی مدت | عدم شفافیت مالی برخی پلتفرم‌های استیکینگ |
| امکان شروع با سرمایه کم | احتمال عدم کسب سود |
| حفاظت از محیط زیست | |
| ساده بودن فرآیند |
استیکینگ؛ راهی امن برای کسب سود از مارکت ارز دیجیتال!
امروزه بسیاری از علاقه‌مندان به دنیای کریپتوکارنسی به دلیل ترس از نوسانات قیمتی این بازار و نداشتن مهارت کافی در حوزه تحلیل تکنیکال تمایلی به ورود به آن ندارند؛ به همین علت در چند سال گذشته روش‌های کسب درآمد غیرفعال طرفداران بسیار زیادی پیدا کرده‌اند و قدیمی‌ترین روش کسب درآمد غیرفعال از چنین مارکتی چیزی نیست جز استیک کردن ارزهای دیجیتالی و به همین علت ما این مقاله از بلاگ آریاپی را به معرفی جامع آن اختصاص دادیم تا کاربران ایرانی نیز بتوانند از این شیوه مطمئن براس کسب درآمد و سود بهره ببرند. البته باید توجه داشته باشید که امکان کسب سودهای نجومی از این شیوه وجود نداشته و همواره باید توجه کافی به ریسک‌های ذاتی آن داشته باشید. حال که با استیک کردن ارزهای دیجیتالی بیشتر آشنا شدید، به نظر شما خرید و فروش ارز دیجیتال گزینه بهتری برای کسب درآمد است یا استیک کردن رمزارزها؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.