معامله در ارزهای دیجیتال یکی از پرریسک‌ترین سرمایه‌گذاری‌هایی است که فرد را وادار می‌کند به صورت لحظه‌ای روی روند معامله تمرکز کند. در این بین اگر به هر دلیلی حسابتان صفر شود، قابل جبران نبوده و شما را با مشکل مواجه می‌کند.
صفر شدن موجودی یا لیکویید شدن، یکی از مشکلاتی است که در بازارهای فیوچر و مارجین به چشم می‌خورد. به همین دلیل اگر قصد فعالیت در چنین بازارهایی را دارید بهتر است ابتدا به اصول اولیه و جزئیات کار مسلط شوید و بعد سرمایه خود را در آن فعال کنید.
در بازارهای ارز دیجیتال گفته می‌شود؛ نود درصد تریدرهایی که از اهرم استفاده میکنند با بی‌دقتی همه سرمایه خود را از دست می‌دهند. به همین دلیل در این مقاله از آریاپی قصد داریم با بررسی چنین جزئیاتی بگوییم لیکویید شدن چیست؟ چه اقداماتی منجر به لیکویید شدن حساب می‌شود؟ و راه‌های جلوگیری از این اتفاق را توضیح دهیم.
منظور از لیکویید شدن ارز دیجیتال چیست؟
می‌توان گفت لیکویید شدن روی بد و دوست نداشتنی کریپتوکارنسی است که در معاملات فیوچر و مارجین رخ میدهد و باعث بسته شدن اجباری حساب شما می‌شود. منظور از مارجین همان معاملات اهرمی است که به تریدر امکان میدهد تا با چند برابر سرمایه خود، معامله کند و به این اعتبار لوریج (Leverage) یا اهرم گفته می‌شود.
در واقع می‌توان به زبان ساده گفت که شما از صرافی وام می‌گیرید و به‌عنوان اهرم تقویتی برای معاملات مورد استفاده قرار می‌دهید. اما خب هیچ جایی بدون ضمانت به شما وام نخواهد داد. صرافی نیز برای این موارد از سرمایه اولیه شما به‌عنوان ضامن استفاده خواهد کرد.
زمانی که شما وارد یک معامله پر ریسک شوید و مارجین شما وارد مرحله حساس شود، صرافی یا بروکر برای جلوگیری از ضرر خودش سعی می‌کند تا حساب شما را مسدود کند و به صورت خودکار همه سرمایه اولیه شما یا همان مارجین از بین خواهد رفت که به این اتفاق لیکویید شدن (Liquidation) می‌گویند.
کاربرد اهرم در معاملات ارز دیجیتال
برای درک بهتر مفهوم لیکویید شدن بهتر است اول با کاربرد اهرم و اهمیت استفاده از آن آشنا شوید. در حالت کلی برای بازارهای دو طرفه می‌توان دو پوزیشن معاملاتی در نظر گرفت:
- پوزیشن short: همانطور که در مقاله اصطلاح شورت اسکوئیز چیست و چه زمانی رخ میدهد؟ نیز توضیح دادیم، در این حالت تریدر توقع دارد از کاهش قیمت دارایی سود به دست آورد.
- پوزیشن long: در این حالت نیز انتظار می‌رود از افزایش قیمت دارایی به تریدر سود برسد.
اگر تریدر بتواند در زمان ورود به معاملات، تحلیل درستی انجام دهد؛ به سود می‌رسد و با استفاده از اهرم امکان چند برابر کردن سود وجود دارد. در نهایت نیز با بسته شدن معامله، مبلغ وام به همراه کارمزد به صورت خودکار از حساب کاربر کسر شده و مابقی به تریدر خواهد رسید.
چرا لیکویید شدن برای معاملات رخ میدهد؟
در زمان بستن قرار داد هر معامله، سقف لیکویید شدن به کاربر اعلام می‌شود. اگر تریدر تحلیل درستی از معامله نداشته باشد ممکن است با رسیدن به مرز ریسک، به طور خودکار حسابش مسدود شده و تمام دارایی خود را از دست دهد. پس علاوه بر تجزیه و تحلیل دقیق، باید در گرفتن اهرم نیز تعادل را رعایت کرد.
برای درک بهتر این مسئله فرض کنید با یک صدم بیت کوین بخواهید از اهرم صد برابر استفاده کرده و سفارشی به اندازه یک بیت کوین باز کنید؛ در این بین ممکن است به هر دلیلی جهت معامله برخلاف تصورات شما ادامه پیدا کند. به این ترتیب با حرکت یک درصد معامله خلاف پوزیشن همه مارجین شما از دست می‌رود و به‌محض عبور از این قیمت، حساب شما به صورت خودکار لیکویید خواهد شد.
پس باید دقت کنید که هر چه اهرم بزرگتری را برای مارجین انتخاب کنید، بازه حرکت معامله به صورت درصدی تنگ‌تر می‌شود و با کوچک‌ترین حرکتی احتمال لیکویید شدن شما وجود دارد. مثلا گفته می‌شود بالاتر از اهرم ده برای تریدرهای حرفه‌ای و بالاتر از اهرم 2 برای تازه‌کارها خطرناک است.
قیمت لیکوییدیشن (Liquidation Price) چقدر است؟
نقطه‌ای که قیمت Index price یا قیمت شاخص و پوزیشن‌های لوریج بسته می‌شود را قیمت لیکوییدیشن می‌گویند. قیمت لیکوئید شدن به موقعیت معاملاتی، میزان اهرم و همچنین مقدار باقی‌مانده در وجوه حساب بستگی دارد که صرافی به صورت اتوماتیک این موارد را محاسبه کرده و به شما اعلام می‌کند.
فورسد لیکوییدیشن (Forced Liquidation) چیست؟
لیکویید شدن اجباری یا فورسد لیکوییدیشن زمانی اتفاق می‌افتد که فرد برای معامله فیوچرز و مارجین خود از لوریج کمک نگیرد و نوسان قیمت رمزارز مد نظر از میزان سرمایه تریدر بالاتر رود. باید بدانید صرافی‌ها برای تشویق کاربران برای بستن داوطلبانه پوزیشن خود قبل از رسیدن به مرز خطر این گزینه را در نظر گرفتند و البته کارمزد قابل‌توجهی نیز بابت آن کسر میکنند.
در این موارد امکان باز نگه‌داشتن حساب وجود ندارد و به اجبار باید همه دارایی را به استیبل کوین نقد کرد. به این ترتیب به صورت خودکار همه رمزارزهای شما فروخته می‌شوند و فورسد لیکوییدیشن اتفاق می‌افتد.
انواع فورسد لیکوییدیشن
برای معاملات لانگ و شورت مارجین و فیوچرز ممکن است دو نوع پوزیشن لیکویید شدن رخ دهد. البته این اتفاق می‌تواند توسط خود تریدر یا توسط پلتفرم برای جلوگیری از ضرر صورت گیرد که از آن با عنوان Forced Liquidation یاد می‌شود.
- لیکوییدیشن قسمتی (Partial Liquidation)
این روش که رایج‌ترین نوع لیکویید شدن است، قبل از مصرف شدن کل مارجین و در مراحل اولیه اتفاق می‌افتد تا تریدر بیش از حد ضرر نکند. این اتفاق از قبل بین کاربر و صرافی توافق می‌شود. - لیکوییدیشن کامل (Total Liquidation)
زمانی که کل مارجین تریدر مصرف شده باشد، به اجبار حساب وی مسدود شده و همه دارایی نقد می‌شود تا خسارت را جبران کند. در این موارد حتی تریدر مجبور است مبلغ مازادی را بابت کارمزد به صرافی بپردازد.
چطور از لیکویید شدن جلوگیری کنیم؟
- فقط در صورتی که تجربه کافی در این حوزه دارید و قادر به تحلیل تکنیکال معامله هستید وارد معامله‌های اهرمی شوید.
- از همه سرمایه خود به‌عنوان مارجین استفاده نکنید. معامله‌گران حرفه‌ای یاد گرفتهاند که بیشتر از ده درصد سرمایه خود را برای مارجین به کار نگیرند.
- پوزیشن‌های معاملاتی را با لوریج کم باز کنید تا خطر لیکویید شدن کاهش پیدا کند. زیرا همانطور که گفتیم با افزایش اهرم، احتمال لیکوئید شدن را افزایش می‌دهید.
- هیچ‌وقت از اهرم‌های بالاتر از ده استفاده نکنید. هر چقدر لوریج بالاتر باشد، ریسک لیکویید شدن نیز افزایش می‌یابد.
- با تعیین حد ضرر مناسب در معاملات باعث می‌شوید در صورت بروز مشکل پیش از ورود به پوزیشن مدنظر، معامله بسته شود. پس حد سود و حد ضرر را تعیین کنید.
- از کراس مارجین استفاده کنید. در این روش صرافی می‌تواند از کل مارجین برای جلوگیری از لیکویید شدن استفاده کند. یعنی سود حاصل از یک معامله به صورت خودکار، زیان پوزیشن باز دیگر را پوشش میدهد. این اهرم برای تریدرهایی است که هم‌زمان در چند معامله شرکت کرده یا اربیتراژ میکنند.
- داشتن استراتژی به تریدر کمک می‌کند تا بهتر بازار را رصد کند و زمان ورود و خروج به‌موقع در معاملات را تشخیص دهد.
- از رمزارزهای جدید پرهیز کنید. بازار کریپتوکارنسی جای مناسبی برای آزمون و خطا نیست.
البته موارد دیگری نیز وجود دارند که میتوانند شانس موفقیت شما را در تریدینگ افزایش دهند. مثلا در مقاله بهترین ساعت ترید ارز دیجیتال! گفتیم که تریدرهای حرفه ای در چه ساعتهایی فعالیت میکنند و نوسان بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
هر تریدری ممکن است در معرض لیکویید شدن باشد.
لیکویید شدن یا لیکوییدیشن به فرآیند از دست دادن سرمایه درگیر تریدرها و معامله‌گرها در یک حساب مارجین یا فیوچر گفته می‌شود. پس در پاسخ به لیکوئید شدن چیست به زبان ساده می‌توان گفت: زمانی که سقف ریسک معاملات شما در استفاده از اهرم بالاتر از حد مجاز قرار بگیرد، سیستم به صورت اتوماتیک، دارایی شما را نقد می‌کند تا ضرر بیشتری شما را تهدید نکند.
هر تریدری که از مارجین بالایی استفاده کند در معرض لیکویید شدن قرار دارد. پس بهتر است با رعایت نکات گفته شده در متن از نابودی سرمایه خود پیشگیری کنید.
به‌علاوه خرید ارز های دیجیتال پایه از یک سایت معتبر به شما کمک می‌کند ریسک از دست دادن دارایی خود را به حداقل برسانید. آریاپی از جمله سایت‌های واسطه‌ای است که به شما کمک می‌کند در صرافی‌های معتبر خارجی حساب باز کنید و قیمت لحظه‌ای ارزهای مختلف را در سایت نمایش میدهد تا با آگاهی بیشتری از این صرافی‌ها خرید کنید.